Sprawy frankowe, a w zasadzie czynności procesowe podejmowane przez Banki – w odpowiedzi na powództwa frankowiczów, niejako odkurzyły dwie instytucje sięgające swym rodowodem prawa rzymskiego – potrącenie (compensatio) oraz zatrzymanie (ius retentionis)

I właśnie jednym z narzędzi, które mogą pomóc w rozliczeniu roszczeń kredytobiorców wobec banków, jest zarzut potrącenia. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jak ten mechanizm działa, kiedy warto z niego skorzystać oraz jak może wpłynąć na sytuację frankowiczów.

Zarzut potrącenia to instytucja prawna (wynikająca z art. 498 k.c.), która pozwala na wzajemne umorzenie wierzytelności między dwiema stronami. Mówiąc prościej, gdy dwie osoby są zarówno dłużnikami, jak i wierzycielami wobec siebie, mogą potrącić swoje wzajemne roszczenia. W kontekście kredytów frankowych oznacza to, że frankowicze i banki mogą wzajemnie „umorzyć” swoje zobowiązania, zmniejszając lub całkowicie eliminując wymagalne kwoty. Potrącenie może dotyczyć zarówno wierzytelności kredytobiorcy – sumy wszystkich zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych jak i wierzytelności banku – wypłaconego kapitału kredytu.

Z punktu widzenia kredytobiorcy, takie rozwiązanie jest atrakcyjne, ponieważ pozwala na bezgotówkowe rozliczenie z Bankiem (kompensatę wzajemnych świadczeń).

Zarzut potrącenia w sprawach frankowych – kiedy warto go zastosować?

W sprawach związanych z kredytami frankowymi, zarzut potrącenia może pojawić się w kilku sytuacjach. Najczęstsze z nich to:

1. Zarzut potrącenia w odpowiedzi na pozew – Banki, które stają w obronie swoich roszczeń, często podnoszą zarzut potrącenia w odpowiedzi na pozew o unieważnienie umowy kredytowej. Banki korzystają z takiego rozwiązania po to, aby zmniejszyć własne zobowiązanie względem Kredytobiorcy.
2. Zarzut potrącenia po zapadnięciu prawomocnego wyroku – W momencie, gdy sprawa kończy się prawomocnym wyrokiem, obie strony mogą dokonać wzajemnego potrącenia, aby uregulować swoje zobowiązania. Wszystko po to, aby dokonać, przynajmniej w zasadniczej części – bezgotówkowego rozliczenia. A przynajmniej, ograniczyć przepływ pieniężny.
3. Potrącenie w odpowiedzi na wezwanie banku do zapłaty – Często zdarza się, że frankowicz, który rozpoczął postępowanie sądowe, składa oświadczenie o potrąceniu, kiedy bank wzywa go do zapłaty kapitału kredytu. Wszystko po to, aby nie dać Bankowi podstaw do dochodzenia odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty wypłaconego kapitału.
4. Potrącenie w ramach ugody frankowej – Potrącenie może być także elementem ugody zawartej pomiędzy bankiem a frankowiczem.

Zastosowanie potrącenia w praktyce

W przypadku kredytu frankowego, gdy bank wzywa kredytobiorcę do spłaty kapitału kredytu, frankowicz może skorzystać z instytucji potrącenia, pod warunkiem, że wierzytelność stała się wymagalna. Potrącenie to oznacza, że roszczenia kredytobiorcy i banku wzajemnie się anulują, w takiej wysokości, jaką wskazuje wierzytelność niższa.

Posłużmy się przykładem i operujmy na konkretnych kwotach. Załóżmy, że kredytobiorca w pozwie domaga się zapłaty kwoty 200.000 zł, tytułem spłat rat za okres od 01.04.2004 r. do 01.04.2022 r. Bank, 01.04.2025 r. wezwał Kredytobiorcę, mimo toczącego się postępowania sądowego, do zwrotu 100.000 zł, tytułem kapitału kredytu (wypłacona kwota kredytu, bez odsetek). Kredytobiorca, w okresie od 01.04.2022 r. do 01.04.2024 r. uiścił na rzecz Banku dalszych 50.000 zł (których dotąd nie domagał się w pozwie). W tym samym dniu, gdy kredytobiorca otrzymał wezwanie ze strony Banku, odpowiedział podobnym wezwaniem na kwotę, 50.000 zł (która dotąd nie była przedmiotem ani reklamacji, ani pozwu). I finalnie, wobec wezwania Banku, kredytobiorca oświadczy, iż potrąca z kwoty znajdującej się w wezwaniu (100.000 zł), w pierwszej kolejności kwotę 50.000 zł (z własnego wezwania), w dalszej kolejności kwotę 50.000 zł (z pozwu). W konsekwencji, żądanie Banku do zwrotu kwoty kapitału w wysokości 100.000 zł zostało umorzone na skutek wzajemnej kompensacji roszczeń.

Zarzut potrącenia przy kredytach CHF – podsumowanie

Jak pokazała praktyka, instytucja potrącenia w sprawach frankowych stała się skutecznym narzędziem pozwalającym na wzajemne rozliczenie roszczeń między kredytobiorcami a bankami. Działanie to pozwala uniknąć dodatkowych opłat i odsetek za opóźnienie. W przypadku sporów dotyczących unieważnienia umowy frankowej, potrącenie stanowi istotny element strategii rozliczenia roszczeń.

Jeżeli jesteś frankowiczem i masz problem z kredytem w CHF, skorzystaj z pomocy Kancelarii Behrendt i Wspólnicy. Specjaliści, znajdujący się w naszych szeregach, oferują bezpłatną analizę umowy kredytowej, pomagając w ocenie, czy Twoja umowa zawiera nieprawidłowości.