Tak, frankowicze mogą powołać się na klauzule abuzywne, a sądy regularnie potwierdzają ich nieważność w umowach kredytowych. Dowiedz się, jak rozpoznać niedozwolone zapisy i co możesz zyskać dzięki analizie umowy. Zachęcamy do przeczytania dalszej części artykułu, aby poznać szczegóły i dowiedzieć się, co możesz zyskać.
Dlaczego klauzule abuzywne są kluczowe w sprawach frankowych?
Klauzule abuzywne (niedozwolone postanowienia umowne) to zapisy w umowach z konsumentami, które rażąco naruszają ich interesy i są sprzeczne z dobrymi obyczajami. Zgodnie z art. 385¹ Kodeksu cywilnego, nie wiążą one konsumenta z mocy prawa. W przypadku kredytów frankowych najczęściej chodzi o zapisy dotyczące przeliczeń kursowych.
Klauzule przeliczeniowe stosowane w umowach frankowych, eurowych, dolarowych a wykorzystujące kursy z tabel banków sprawiały, że kredytobiorca nie był w stanie samodzielnie przewidzieć wysokości swojego zobowiązania. Dodatkowo w wielu umowach nieprecyzyjnie opisano zasady indeksacji lub denominacji. To narusza unijną zasadę przejrzystości i równowagi stron w umowie. Dlatego przez Sądy oceniane są jako abuzywne – niewiążące strony.
Jakie zapisy w umowach kredytów frankowych są najczęściej uznawane za abuzywne?
Sądy najczęściej uznają za abuzywne postanowienia dotyczące:
• przeliczania kredytu lub rat po kursie ustalanym jednostronnie przez bank, bez jasnych zasad,
• nieprecyzyjnych zasad indeksacji lub denominacji,
• pozornej czy też niewystarczającej informacji o ryzyku kursowym.
Tego typu klauzule abuzywne naruszają interesy konsumenta, szczególnie gdy nie miał on wpływu na ich treść ani pełnej wiedzy o skutkach ich stosowania. Sądy krajowe i TSUE zgodnie uznają je za sprzeczne z dobrymi obyczajami.
Co TSUE i polskie sądy mówią o abuzywności klauzul we frankowych umowach?
Wyroki TSUE
Trybunał Sprawiedliwości UE ma kluczowe znaczenie dla spraw frankowych. W wyroku z 3 października 2019 r. (C-260/18, Dziubak) uznał, że nieprzejrzyste klauzule indeksacyjne mogą być abuzywne, a ich usunięcie powinno skutkować nieważnością całej umowy. W kolejnych orzeczeniach TSUE (m.in. C-19/20, C-520/21) potwierdził, że:
- sąd nie może zastępować klauzul niedozwolonych innymi zapisami bez zgody konsumenta,
- bankom nie przysługuje wynagrodzenie za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy.
Orzecznictwo w Polsce
Polskie sądy coraz częściej orzekają na korzyść frankowiczów – w 2024 r. korzystnych było ponad 98% wyroków. Sąd Najwyższy w uchwale z 25 kwietnia 2024 r. (III CZP 25/22) potwierdził, że usunięcie abuzywnych klauzul może skutkować nieważnością całej umowy, co znajduje odzwierciedlenie w praktyce sądów powszechnych.
Jakie są skutki uznania klauzuli za abuzywną dla frankowicza i co dalej?
Czy można unieważnić umowę?
Tak. Jeśli po usunięciu klauzul abuzywnych umowa nie może być dalej wykonywana, sąd może uznać ją za nieważną od początku (ex tunc). Wtedy strony zwracają sobie wzajemnie to, co sobie świadczyły: bank oddaje raty i opłaty, a kredytobiorca — kapitał kredytu.
Czy możliwe jest „odfrankowienie” kredytu?
W teorii tak, jeśli umowę da się dalej wykonywać po usunięciu abuzywnych zapisów. Wówczas staje się ona kredytem złotowym z oprocentowaniem opartym o LIBOR. Jednakże wspomniana właściwie zamknęła drogę do takich orzeczeń. W praktyce, odfrankowienie kredytu mieści się w 1-1.5 % zapadających wyroków.
Co zrobić, by powołać się na klauzule abuzywne?
Najpierw warto przeanalizować umowę. Kancelaria Behrendt Uchwała SN z dnia 25 kwietnia 2024 r. (III CZP 25/22) i Wspólnicy oferuje bezpłatną weryfikację – oceniamy abuzywność klauzul i proponujemy możliwe działania.
Jakie są etapy pomocy kancelarii frankowej?
Jeśli Twoja umowa kredytowa zawiera klauzule abuzywne, warto wiedzieć, jak wygląda proces dochodzenia swoich praw z pomocą kancelarii frankowej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze etapy całej procedury:
- Analiza umowy i wyliczenia roszczeń
- Sporządzenie reklamacji/Wezwanie banku do zapłaty – jako zamknięcie drogi przedprocesowej (w praktyce, Banki na tym etapie nie przychylają się do twierdzeń kredytobiorcy)
- Pozew do sądu – najczęściej o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego( nieważność umowy) oraz o zapłatę
- Proces – zwykle trwa 12–24 miesiące (I Instancja) oraz dalszych 12-18 miesięcy (II Instancja), przy czym, Banki coraz częściej odstępują od apelowania od wyroków Sądów I Instancji
- Rozliczenie z bankiem – po wyroku następuje zwrot należności.
Kredyt frankowy – czy warto działać teraz?
Tak – szybkie działanie zmniejsza ryzyko zamknięcia drogi do dochodzenia roszczeń. Obecna linia orzecznicza jest prokonsumencka – sprzyja frankowiczom. Kancelaria Behrendt i Wspólnicy bezpłatnie dokona analizy Twojej umowy kredytu CHF oraz przeprowadzi Cię przez każdy etap postępowania sprawy.
FAQ – najczęstsze pytania frankowiczów
Czy moja umowa na pewno zawiera klauzule abuzywne?
Nie każda, ale zdecydowana większość analizowanych przez nas umów zawiera zapisy, które sąd może uznać za niedozwolone. Warto to zweryfikować indywidualnie.
Co jest lepsze: unieważnienie czy odfrankowienie?
Unieważnienie kredytu stanowi najdalej idącą korzyść. Zresztą odfrankowienie staje się coraz rzadszym przypadkiem.
Czy bank może żądać dodatkowego wynagrodzenia po unieważnieniu umowy?
Nie. TSUE jednoznacznie orzekł, że banki nie mają prawa domagać się wynagrodzenia za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy zawartej z naruszeniem prawa. Takie roszczenia Banków, nawet jeżeli się zdarzają, nie są uwzględniane przez Sądy.
Materiał informacyjny przygotowany przez zespół radców prawnych i adwokatów specjalizujących się w sprawach frankowych.
